Συνοικία που εκτεινόταν έξω από τα ανατολικά τείχη της παλιάς πόλης των Χανίων. Από την οδό Ελ. Βενιζέλου σήμερα χωρίζεται σε ''Πάνω Κουμ Καπί'' (νότια) και σε ''Κάτω Κουμ Καπί'' (βόρεια). Σύμφωνα με τον Θ. Φραγκιουδάκη το τοπωνύμιο ετυμολογείται από τους τουρκικούς όρους Kum = άμμος και Kapi = πύλη, μια και αρχικά αναφερόταν στη βορειανατολική θαλάσσια πύλη των ενετικών τειχών. Ο τουρκικός όρος Kum Kapisi είχε αντικαταστήσει τον προγενέστερο Porta Sabbionera επί ενετοκρατίας, σήμερα Σαμπιονάρα ή Πύλη της Άμμου. Η εν λόγω πύλη έχει πλέον κατεδαφιστεί, το μόνο που τη θυμίζει είναι το κενό μεταξύ του τείχους και του θαλάσσιου προμαχώνα Μαρτινέγκο που διευκολύνει τη διέλευση πεζών και οχημάτων από την πόλη εντός των τειχών στην έξω πόλη και αντίστροφα.
 |
| Το Κάτω Κουμ Καπί από ψηλά με ευδιάκριτο το μιναρέ |
 |
| Αγνώριστη η σημερινή πολύβουη παραλία |
Χαλικούτικα ή Τενεκέ Μαχαλάς
Πρόκειται για άλλες ονομασίες του Κουμ Καπί μετά τη διαμονή βορειοαφρικανών εποίκων το 19ο αι. Συγκεκριμένα Αιγύπτιοι και άλλοι βορειοαφρικάνοι παρέμειναν στα Χανιά μετά το τέλος της αιγυπτιοκρατίας (1830-1840) ενώ μετά τη Σύμβαση της Χαλέπας (1878) οικογένειες βεδουίνων της Βεγγάζης εγκαταστάθηκαν στην Κρήτη παρέχοντας φτηνά εργατικά χέρια. Οι ντόπιοι χριστιανοί τους ονόμαζαν ΄΄Χαλικούτες΄΄ ή ΄΄Χαλικούτηδες΄΄ από τον ήχο της αραβο-βερβερικής τους διαλέκτου, εξού και Χαλικούτικα η γειτονιά τους. Οι Τούρκοι πάλι χρησιμοποιούσαν τον όρο ΄΄Τενεκέ μαχαλάς΄΄ επειδή ζούσαν σε παραπήγματα από τενεκέδες.
 |
| Καρτ ποστάλ εποχής με μικρούς Άραβες του Κουμ Καπί |
